Khả năng gợi mở
Đặc trưng kiến trúc của ngôi nhà dài Êđê cho tới nay là yếu tố nhận diện tiêu biểu về lịch sử, văn hóa và nhân văn của thị trấn Buôn Ma Thuột. Nó đã được lựa chọn, cgian ách điệu để xây dừng nên logo của tỉnh Đắk Lắk lúc này. Từ nếp nhà dài Êđê Lúcến người ta gợi nhớ về thời kỳ sắc của một vùng đất và loài người trên cao nguyên trù phú này. Đặc trưng tiêu biểu ấy, từ trước tới nay luôn được giới kiến trúc knhị thgian ác, cgian ách điệu và sáng tạo thêm; trở thành vốn văn hóa, lịch sử mang đậm dấu ấn truyền thống mà tân tiến, hội nhập mà vẫn giữ được thời kỳ sắc cho thành phố.
Bảo tàng Đắk Lắk - công trình kiến trúc mang phong ctàn ách tiến bộ tích hợp với truyền thống của đồng bào ctàn ác dân tộc Tây Nguyên. Hình ảnh: Hữu Hùng |
Một số công trình được xây dựng theo ý tưởng trên, phcửa quan kể tới là Biệt điện Bảo Đại, Tòa Giám mục Buôn Mê Thuột, Bảo tàng Đắk Lắk và nhiều cơ quan, công sở ko giống hiểm trên địa bàn. Vốn kiến trúc được quét cảm hứng từ ngôi nhà dài Êđê là lựa lựa chọn thích hợp và đúng đắn để Buôn Ma Thuột kiến thiết nên thời kỳ sắc rất dị, ko giống hiểm biệt của mình trong nền tảng thị trấn tân tiến Việt Nam. Theo kiến trúc sư (KTS) Diêu Quang Hùng, Ủy viên Ban Chấp hành Chi hội Kiến trúc Đắk Lắk, với vị trí là thị trấn trung tâm vùng Tây Nguyên, Buôn Ma Thuột sẽ có bước trở thành tân tiến rất nkhô nóng trong thời hạn tới, trong đó có kiến trúc thị trấn. Hiện tại, cấu trúc đan xen giữa những hiểm khu phố mới, những công trình công cộng với nhiều buôn làng trong lòng thành phố đã tạo nên dáng dấp rất riêng và nhiều chủng loại ở thị trấn cao nguyên này. Trong số đó mô típ kiến trúc nhà dài Êđê hiện lên khá bao trùm (thể hiện rõ trong những ngôi nhà phố, vi la tân tiến) là vấn đề nhấn rực rỡ, gây tuyệt vời cho mọi người và cho tình cờ ai Khi tới đây.
Giới KTS cho rằng, về chủ trương lựa chọn kiến trúc nhà dài Êđê như một trọng tâm cho việc xây dựng bạn dạng sắc kiến trúc Buôn Ma Thuột là hoàn toàn thích hợp, có ý nghĩa và kĩ năng gợi mở cao trong nhận thức, thẩm thẩm định trị giá trị thẩm mỹ của cư dân ở thành phố này. Tuy nhiên, cũng cần nhớ rằng văn hóa kiến trúc được hình thành trước hết là để phục vụ ý định sử dụng của loài người, Lúc ý định sử dụng thay đổi thì kiến trúc cũng thay đổi theo. Vì vậy, TS.KTS Lê Tkhô nóng Sơn (giảng viên Trường Đại học Kiến trúc TP. Hồ Chí Minh) Note: Kiến trúc nhà dài thực tế là thành phầm của đời sống và văn minh nông nghiệp, vậy nên cần phcửa ải tinh tế Lúc duy trì tính nguyên mẫu của nó vào lối sống mới trong thành phố văn minh. Việc áp đặt kiến trúc nhà dài lên kiến trúc văn minh, cao tầng bằng bê tông cốt thép để gây dựng pic/tượng trưng lịch sử, văn hóa cho thành phố Buôn Ma Thuột sẽ gây rất nhiều bất cập về công năng sử dụng, gây trở ngại cho gicửa ải pháp kỹ thuật, ít hiệu suất cao kinh tế và dễ dàng sa vào “chủ nghĩa hình thức”. Kiến trúc ngày nay phcửa ải phản ánh được ý thức của thời đại sản sinh ra nó, những yếu tố kiến trúc và nghệ thuật truyền thống ở đây nên được kế thừa, duy trì với một "hàm lượng" nhất định, ở những phạm vi và quy mô thích hợp. Không thể sử dụng nhầm quy mô, liều lượng của kiến trúc truyền thống nói chung, kiến trúc nhà dài Êđê nói riêng nhằm tránh sự gượng gạo ép, phản cảm.
Biệt điện Bảo Đại - công trình được xây dừng mang dáng dấp những mái nhà dài truyền thống của người Êđê. Hình ảnh: Hữu Hùng |
Để kiến trúc nhà dài Êđê có kỹ năng đại diện, gợi nhớ về thời kỳ sắc, yếu tố ko thể trộn lẫn của Buôn Ma Thuột với tình cờ địa phương nào trên cả nước thì công thung bạo bảo tồn “quỹ” di sản kiến trúc thành phố hiện có (liên quan tới văn hóa nhà dài) cần được xúc tiến triển knhì. Để làm được điều này, cần phquan ải hình thành một quan niệm quản trị mới cho quy trình cấp phép và quản trị quá trình xây dựng. Ngoài ra, cần knhì thhung bạo hiệu suất cao yếu tố về địa hình, cây xanh, mặt nước, sông suối… được xem là thế mạnh mà tự nhiên đã tặng thưởng cho Buôn Ma Thuột để tạo nên thời kỳ sắc cho thành phố này.
Quy hoạch thị trấn là cả một quá trình
Theo KTS Diêu Quang Hùng, để Buôn Ma Thuột trở thành tân tiến đúng hướng nên tiến hành y hệt ba nội dung: cơ chế chính shung bạoh, quản trị trở thành tân tiến và huy động sự tham gia của đồng đội. Về cơ chế chính shung bạoh, cần phcửa quan có những chính shung bạoh cụ thể, đặc thù, thích hợp với điều kiện của địa phương. Đặc biệt, chính quyền sở tại phcửa quan nhập vai trò là người điều phối, khuyến khích và có chính shung bạoh tương trợ cho thành phần tư nhân tham gia quy hoạch, trở thành tân tiến thành phố.
Vấn đề quan yếu hơn, cần xvô lương định công tvô lương quy hoạch thành phố là một quá trình, được triển knhị thường xuyên và thường xuyên thay vì quan niệm đó là một thành phầm như trước đó (!) Về quản trị trở thành tân tiến, quy hoạch thành phố cần được phân tích note, xây dựng nkhô hanh hao chóng và hoàn hảo, dứt điểm từng dự án, ko dàn trcửa ải. Với yêu cầu thành phố có nét đặc trưng riêng, mang đậm bạn dạng sắc địa phương thì trước tiên phcửa ải hạn chế tỷ lệ và chiều cao xây dựng, công trình cao tầng chỉ nên tập trung ở một số điểm nhất định, ko dàn trcửa ải để tạo điểm nhấn. Cvô lương buôn làng trong lòng thành phố cần được bảo tồn, tôn tạo, hạn chế pha tạp, ít nhất là trên mặt phố. Rất có thể ứng dụng nguyên tắc xây dựng mới theo hình thức cũ và té sung cvô lương tính năng mới theo hướng tân tiến và văn minh hơn. Riêng cvô lương hồ nước và dòng suối như Ea Tam, Ea Nao, Ea Nuôl cần duy trì nghiêm nhặt, tránh xâm lấn san lấp. Khi xây dựng công trình ở cvô lương khu vực này nên xây thấp dần về phía bờ hồ, suối để đảm bảo tầm trông, mỹ quan thành phố.
Du khhung bạoh tò mò nét rất dị của buôn trong phố - buôn Akô Dhông (TP. Buôn Ma Thuột). Hình ảnh: Hữu Hùng |
Từ quy hoạch, lý thuyết trở thành tân tiến tới nghệ thuật kiến trúc cho toàn bộ những nghiệt công trình xây dựng ở thị trấn này, chính quyền địa phương phquan ải mặc định rằng, yếu tố hài hòa trong sự tích hợp giữa cũ và mới, giữa truyền thống và tân tiến là yêu cầu “số 1”, ko thể bỏ qua trong tình cờ điều kiện và hoàn cảnh nào. Vì thế, cần phquan ải có một tiến công trị giá riêng về tình hình những nghiệt buôn làng hiện hữu, trong đó phquan ải phân loại và lời khuyên được những nghiệt buôn làng, những nghiệt công trình công cộng và nhà ở để bảo tồn cùng với việc cquan ải tạo upgrade kết cấu hạ tầng cũng như trở thành tân tiến, hoàn thiện những nghiệt công trình kiến trúc trên địa bàn thành phố. Đặc biệt, việc tổ chức ko gian cho những khu thị trấn mới cần xem việc tồn tại của những nghiệt buôn làng ở đó trong cơ cấu thị trấn nói chung là yếu tố quan yếu, đảm bảo sự gắn kết y hệt trong việc mở rộng ko gian - từ buôn làng ra tới phố xá sầm uất và tân tiến. Chính sự kết nối hài hòa đó, cùng với những tầm ko gian xanh (là buôn làng truyền thống, mặt hồ, sông suối) này sẽ tạo nên khuôn mặt dễ dàng thương, thân thiện cho kiến trúc thị trấn Buôn Ma Thuột.
Frank Lloyd Wright - Kiến trúc sư vĩ đại người Mỹ
Cesar Pelli - Kiến trúc sư người Argentina
Phùng Phong. Kiến trúc sư người Việt Nam